SHAHRISABZDA ANA’NAVIY HUNARMANDCHILIK TURLARI (MILLIY SO’ZANALAR  VA KASHTACHILIK )

Jalilov Asqar Yo’ldosh o’g’li

Authors

Jalilov Asqar Yo’ldosh o’g’li Shahrisabz davlat muzey qo’riqxona Hisobga olish bo’lim boshlig’I asqarjalilov14@gmail.com Author

Keywords:

Shahrisabz vohasi, Buxoro amirligi, Samarqand, Nurota, Amir Temur, So’zana, Oq-Saroy saroyi, Dorus Saodat, Mahmud ibn Valiy

Abstract

Shahrisabz vohasida ana’naviy hunarmandchilik turlari ( kashtachilik, suzana, do’ppichlik tarixi va uning uziga xos xusisiyatlari uzoq o’tmishga borib taqaladi. Shahrisabz kashtachilik san’ati XIX asrga kelib, o‘ziga xosligi, an’anaviyligi bilan O‘rta Osiyoda shuhrat qozondi. Uning qadimgi nusxa kompozitsiyalari ko‘p jihatdan gilam ko‘rinishini eslatadi. Islomiy naqsh – to‘p barg, gulli, ko‘ngirali “Hirot zanjirlari” Shahrisabz so‘zanalarida uchraydigan naqshlarga ham tegishlidir.

Shaxrisabz kashtachiligi asosan “iroqi” uslubida tikilsa-da, unda “yo‘rma” va “kandaxayol” choklaridan keng foydalanilgan. Kashtaning hoshiyalari va markaziy maydonini ajratib turuvchi “oba” chiziq yo‘llari ham ana shunday uslubda bajarilgan. O‘sha vaqtlarda beklar va amirlar saroylari kashtachilik namunalariga buyurtma beruvchi asosiy iste’molchilardan hisoblanar edi. Shu bois bu milliy mahsulot ko‘pincha shahar muhiti va tarovatining estetik didini o‘zida aks ettirgan.