YOD TANQISLIGINING YURAK-QON TOMIR KASALLIKLARI RIVOJLANISH XAVFIGA TA’SIRI
Abstract
Yurak-qon tomir kasalliklari (YQTK), rivojlanishida aterosklerozning asosiy o'rin tutishi, mehnatga layoqatli yoshdagi kattalar orasida o'limning asosiy sababidir, bu nafaqat O’zbekistonda, balki boshqa rivojlangan mamlakatlarda ham kuzatilmoqda [1]. Yevropa va Shimoliy Amerikada ateroskleroz uzoq vaqtdan beri jiddiy milliy muammo bo'lib kelmoqda. O’zbekistonda esa bu muammo yanada keskin [2]. O’zbekistonda YQTKdan kasallanish va o'lim ko'rsatkichlari standartlashtirilgan ko'rsatkichlari dunyoning ba'zi mamlakatlaridagi shunga o'xshash ko'rsatkichlardan ancha yuqori [3]. Masalan, O’zbekistonda erkaklar orasida o'lim darajasi 100 ming aholi uchun yiliga 1477 ni tashkil etadi, bu esa ko'p sanoat rivojlangan mamlakatlardagi ko'rsatkichlardan 3-5 baravar ko'pdir [4].
Downloads
References
Avtsin A.P. Inson mikroelementozlari / A.P. Avtsin, A.A. Javaronkov, M.A. Rish. – Moskva: Meditsina, 2021. – 496 bet.
Ametov A.S. Yurak-qon tomir kasalliklari bo‘lgan bemorlarda noqalqonsimon patologiya sindromi / A.S. Ametov, N.V. Balashova, S.R. Gilyarevskiy // Terapevtik arxiv. – 2023. – №10. – B. 25–30.
Andryukov B.G. Primorye o‘lkasining tabiiy va texnogen omillarining harbiy xizmatchilar sog‘lig‘iga ta’siri / B.G. Andryukov, P.F. Kiku // Uzoq Sharq aholisi salomatligi kongressi tezislar to‘plami. – Vladivostok, 2014. – B. 65–66.
Andryukov B.G. Primorye o‘lkasining tabiiy va texnogen omillarining harbiy xizmatchilar sog‘lig‘iga gigiyenik bahosi / B.G. Andryukov, P.F. Kiku // Zamonaviy diagnostik texnologiyalar: konferensiya materiallari. – Petropavlovsk-Kamchatskiy, 2018. – B. 141–143.
Andryukov B.G. Qalqonsimon bez kasalliklarini diagnostika qilish va davolash / B.G. Andryukov, Ye.V. Shendrikova: Bemorlar uchun metodik qo‘llanma. – Vladivostok, 2020. – 52 bet.
Andryukov B.G. Primorye aholisi orasida yod tanqisligi holatlarini ekologik-gigiyenik baholash / B.G. Andryukov, V.V. Semenova, P.F. Kiku. – Vladivostok: Dalpress, 2019. – 304 bet.
Andryukov B.G. Qalqonsimon bezning funksional faolligini laboratoriya baholash / B.G. Andryukov, V.K. Sementsov, Ye.V. Shendrikova: Shifokorlar uchun metodik qo‘llanma. – Moskva-Vladivostok, 2024. – 54 bet.
Antonov A.R. Tabiiy minerallar inson salomatligi xizmatida / A.R. Antonov, A.V. Yefremov. – Novosibirsk, 2020. – 145 bet.
Arzamastseva I.V. 60 yoshdan katta erkaklarda miokard infarktidan keyingi kardiosklerozda koronar arteriyalarning stenozi darajasi va xavf omillari profili / I.V. Arzamastseva // Tadqiqotlardan davolash standartlariga: Rossiya Milliy kardiologiya kongressi tezislar to‘plami. – Moskva, 2023. – B. 19.
Aronov D.M. Yurak-qon tomir kasalliklarining birlamchi va ikkilamchi profilaktikasi – Rossiyaga interpolyatsiya / D.M. Aronov // Yurak. – 2022. – T. 1, №3. – B. 109–112.
Aronov D.M. Asrlar o‘zgarishida kardiologik reabilitatsiya / D.M. Aronov // Yurak. – 2022. – T. 1, №3. – B. 129–125.
Babenko G.A. Misning biologik roli / G.A. Babenko. – Moskva, 2020. – B. 239–258.
Babenko G.A. Inson mikroelementozlari: patogenez, profilaktika, davolash / G.A. Babenko // Tibbiyotdagi mikroelementlar. – 2021. – №2(1). – B. 2–5.
Balabolkin M.I. Endokrinologiya: o‘quv qo‘llanma / M.I. Balabolkin. – Moskva: Meditsina, 2018. – 416 bet.
Baranova Ye.I. Gomotsisteinemiya klinik ahamiyati / Ye.I. Baranova, O.O. Bolshakova // Arterial gipertenziya. – 2014. – T. 10, №1. – B. 1–7.
Berezov V.M. Yurak ishemik kasalligi: diagnostika va davolash muammolari / V.M. Berezov // Klinika va eksperimental tibbiyot arxivi. – 2022. – №1. – B. 63–69.
Bitueva E.B. Yod saqlovchi vositalarning samaradorligini taqqosiy tahlil qilish / E.B. Bitueva, S.D. Jamsaranova // Yangi tibbiyot texnologiyalari xabarnomasi. – 2019. – T. 11, №4. – B. 118–119.
Bobrov V.A. Paroksizmal supraventrikulyar taxiaritmiyalarda bemorlardagi qalqonsimon bezning gormonal faolligi / V.A. Bobrov, Ye.I. Mitchenko, A.I. Frolov // Kardiologiya. – 2015. – №8. – B. 40–43.
Bogdanova G.N. Ural mintaqasidagi maktab yoshidagi bolalarda yurak-qon tomir kasalliklarining tarqalishi / G.N. Bogdanova, S.E. Belyayev // Pediatriya. – 2019. – №4. – B. 49–52.
Semizlik - noinfektsion kasalliklar uchun xavf omili sifatida – 2024 Jo'rayev Muhammadkarim Mirzamo'min o'g'li// journal of multidisciplinary bulletin//2984-6722//B.15-16-17
Surunkali noinfektsion kasalliklar va xavf omillari kelib chiqishida ko’cha taomlarining o’rni- 2024// AA Sidikov, MM Jo’rayev//SO ‘NGI ILMIY TADQIQOTLAR NAZARIYASI//B. 201-205
YOD tanqisligida yurak-qon tomir kasalliklari xavfini baholash.//2024// Jo'rayev Muhammadkarim Mirzamo'min o'g'li// O'ZBEKISTONDA FANLARARO INNOVATSIYALAR VA ILMIY TADQIQOTLAR JURNALI.
