XIX ASR MISR VA TURKISTONDAGI MA’RIFATPARVARLIK QARASHLARINING SHAKILLANISHI

Abstract

 “An-Nahda al-arabiya” tushunchasi “uyg‘onish” yoki “arab Rеnеssansi”[1] ma'nolarida  kеng qo‘llaniladi. XІX – XX asr boshlari arab mamlakatlarida madaniy yuksalish davri  hisoblanadi. Umuman olganda, bu hodisa rivojlangan arab mamlakatlarida arablarning ongidagi va ijtimoiy hayotidagi «yеvropalashtirish ” dеb tushuniladi. Ushbu jarayonda arablar hayotida kеskin siljishlar ro‘y bеrdi. Bu – madaniy hayot jonlanishi, yangi arab adabiyoti shakllanishi, ma'rifatparvarlik harakati va musulmon islohchiligi paydo bo‘lishi, eski tuzumga qarshi hamda milliy ozodlik harakatiga nazariy zamin yaratish uchun g‘oyalar  ishlab chiqilishi bilan ifodalanuvchi davr edi. Ushbu davrda mutafakkirlar va adiblar barcha vatanparvar ziyolilar ijodida diniy islohchilik g‘oyalari, mustaqillik uchun kurash, G‘arbning ilg‘or fani va madaniyatini o‘rganish masalalari, xalq orasida ilm-ma'rifat tarqatish g‘oyalari o‘z aksini topdi.

[1] Крачковский И.Ю. Исторический роман в современной арабской литературе / Избранные сочинения.           – М.: Изд-во АН СССР, 1956. –190 c.